معماری ایران دارای ویژگی‌هایی است که در مقایسه با معماری کشورهای دیگر جهان از ارزشی ویژه برخوردار است: ویژگی‌هایی مثل طراحی مناسب، محاسبات دقیق، فرم درست پوشش، رعایت مسائل فنی و علمی در ساختمان، ایوان‌های رفیع، ستون‌های بلند و بالاخره تزئینات گوناگون که هریک در عین سادگی معرف شکوه معماری ایران است.

سبک‌های معماری ایرانی، به ۶ سبک تقسیم می‌شوند، سبک پارتی، پارسی، خراسانی، رازی، آذری و اصفهانی.

سبک پارتی شیوه معماری است که در دوره اشکانی رواج داشت و یکی از محبوب‌ترین بناهای ساخته‌شده در این سبک، نیایشگاه آناهیتا است. شیوه پارتی درواقع بعد از حمله اسکندر مقدونی به ایرانی شکل گرفت و در دوره‌های ساسانی، اشکانی و صدر اسلام رواج داشت. در سده‌های سوم و چهارم هجری هم بناهایی دیده می‌شود که اصول این سبک در آن رعایت شده است.

شیوه معماری پارسی از دیگر شیوه‌های معماری ایرانی است که از زمان حکومت هخامنشیان تا حمله اسکندر بر بناهای ایران حاکم بود. یکی از نمونه‌های بسیار خوب و کامل سبک معماری پارسی، تخت جمشید، این اثر پرافتخار ایرانی است.

سبک خراسانی، در سده نخست هجری شروع و تا سده چهارم هجری ادامه یافت. آنچه درباره فرهنگ این زمان پیداست، این است که دگرگونی های فرهنگی، بیشتر در خراسان رخ می دهد و از آنجا به شهرهای چون دامغان و یزد و… رسیده است .

سبک معماری رازی، چهارمین شیوه معماری ایران است که از زمان آل زیار شروع و در زمان آل بویه، سلجوقی، اتابکان و خوارزمشاهیان ادامه پیدا می کند؛در این سبک همه ویژگی های خوب شیوه های پیشین را به بهترین گونه دارا است؛ در واقع در این سبک نغز کاری سبک پارسی، شکوه سبک پارتی و ریزه کاری سبک خراسانی باهم پدیدار می شود. آغاز سبک رازی گرچه از شمال ایران بوده اما در شهر ری پا گرفته و بهترین ساختمان ها در آن ساخته شده اند اما متاسفانه در پی غارت محمود غزنوی از میان رفته اند.

شیوه آذری، سبکی از سبک‌های معماری ایرانیِ پس از اسلام است که به آذربایجان منسوب است. این شیوه، سبک مغول یا ایرانی – مغول نیز نامیده می‌شود و در دوره حکومت ایلخانان بر ایران رواج پیدا کرد.

شیوه اصفهانی نام آخرین نوع شیوه معماری سنتی ایرانی است و دو دوره دارد که دوره نخست آن به زمان قراقویونلوها بازمی‌گردد.

به حکومت رسیدن سلسله صفوی در ایران موجب به وجود آمدن حکومتی شد که ایران بعد از سلسله ساسانیان به خود ندیده بود. مذهب (شیعه) و تشکیلات منضبط ناشی از آن باعث گردید که این دولت بر تمام شئون زندگی مرم مسلط گردد اوج گرفتن حیات عقلی شیعه در این دوره که ملازم با تجمع متفکران و اندیشمندان شیعه در مراکز عمده آن روزگار به‌ویژه اصفهان و تبادل آراء و افکار آنان است، دوره جدیدی را در زمینه حکمت و فلسفه شیعه به همراه داشت و جلوه از تمدن را در این کشور پایه‌گذاری کرد؛ و حکومت بنا به سنت‌ها گذشته سازمان‌دهی، راه‌اندازی و ایجاد تأسیسات و تجهیزات زیرساختی را عمداً بر عهده گرفت درواقع این سیاست‌های را دنباله و الگو گرفته سیاست‌های ساسانیان می‌توان دانست. آنچه مشخص است که دولت صفوی جمع‌بندی از تاریخ چند هزارساله ایران بوده که مکتبی را تحت عنوان اصفهانی را از جمع‌بندی ماهرانه فلسفه، هنر، معماری و شهرسازی روزگار کهن ارائه کرد و آن را با توجه به مصادیق و مفاهیم روز خود به جامعه معرفی کرد.