معماری در ایران بزرگ تاریخی مستمر از ۵۰۰۰ سال قبل از میلاد مسیح تاکنون دارد، نمونه های شاخصی که در پهنه ی وسیعی از سوریه تا شمال هند و مرزهای چین گسترده شده است. تنوع ساختمان های ایرانی از آن جمله اند خانه های روستایی تا چایخانه ها، و پاویون ها تا سازه های اعجاب انگیزی که در دنیا نظیر آن ها نیست

معماری سنتی ایرانی حاصل هنر استادکاران ایرانی است، که مهندسان و متخصصان پیشرفته امروزی را هم مبهوت خود ساخته است. به هر گوشه از این هنر ایرانی که بنگریم از آینده نگری و فناوری‌هایی سخن می‌گوید، که با امکانات ناچیز زمان‌های قدیم ساخته شده‌اند.

مردم واری یکی از مهم‌ترین اصول معماری ایرانی است و به معنای رعایت تناسبات میان اندام‌های انسان با اجزای مختلف ساختمان است. به عنوان مثال در معماری ایرانی ارتفاع طاقچه و رف را به گونه‌ای می‌سازند که انسان نشسته یا ایستاده به سادگی به آن دسترسی داشته باشد.

معماری سنتی ایرانی به جز خصوصیات و ویژگی‌های متمایزش، از عناصر منحصر به فردی هم برخوردار است. در واقع وجود همین عناصر و اصول معماری ایرانی است، که آن را از معماری‌ سایر نقاط جهان متمایز می‌کند. در ادامه به معرفی برخی عناصر معماری ایرانی می‌پردازیم.

ارزش نهادن به زندگی شخصی و حفظ حریم خانوادگی از جمله مهم‌ترین اصول معماری ایرانی است. وجود هشتی در اغلب بناهای ایرانی و درهای دو کوبه‌ای و حیاط مرکزی تاییدی بر درونگرایی معماری ایرانی است.

خودبسندگی یکی دیگر از اصول معماری ایرانی و در واقع به معنای استفاده از مصالح و امکانات بومی است. به عنوان مثال در معماری ایرانی با احداث گودال باغچه هم به تقویت و ایستایی بنا کمک می‌شود و هم خشت‌های مورد نیاز بنا از مصالح بوم آورد تامین می‌شود.

ایران شاهد ظهور برخی از زیباترین آثار برتر معماری ایرانی است؛ از آن جمله اند:
تخت جمشید.
سی و سه پل.
میدان نقش جهان .
عالی قاپو.
مسجد جامع اصفهان.
مسجد شیخ لطف الله.
گنبد کاووس.
باغ فین کاشان.
چهل ستون.
خانه بروجردی ها.
مدرسه چهارباغ.